Media

Honderd Jaar Woonwagenbeleid

Waar zijn de documenten te vinden van de rijksoverheid over woonwagenbewoners en Roma en Sinti?

Alle officiele documenten, zoals verslagen en wetsvoorstellen, van de Tweede Kamer en regering over woonwagenbewoners zijn terug te vinden op twee websites. De stukken van het tijdvak 1814 – 1995 zijn te vinden op de website: www.statengeneraaldigitaal.nl. Als je in het zoekvak bijvoorbeeld de term woonwagen intypt krijg je 2644 hits. De documenten na 1995 zijn terug te vinden op de website www.zoek.officielebekendmakingen.nl

Gedogen (jaren 90)

De afbouw van de grote kampen verloopt niet overal even goed. Zo zijn er rond de eeuwwisseling nog steeds 17 grote regionale kampen. Een aantal – met name grote – woonwagencentra groeit uit tot een vrijplaats, waar de overheid uit angst voor geweld afziet van handhaving. Milieueisen worden niet gecontroleerd, belasting niet geïnd, de leerplicht niet gehandhaafd, het overtreden van bouw-vergunningen en bestemmingsplannen gedoogd en criminele praktijken genegeerd.

De omslag

In 2003 en 2004 worden er verschillende grootscheepse politie-acties gehouden op woonwagencentrum Vinkenslag in Maastricht. Daarbij treft de politie een aantal hennepplantages aan. Naar aanleiding van de inval laat het ministerie van VROM de situatie in alle Nederlandse gemeenten inventariseren. Meer dan 70 gemeenten geven aan dat zij problemen hebben met (één of meer van) hun woonwagencentra. Een derde daarvan zegt een ‘vrijplaats’ binnen de gemeentegrenzen te hebben. Dit kan zo niet langer, stelt het ministerie: er moet weer gehandhaafd worden. Maar niet zoals vroeger. In een ‘handreiking aan gemeenten’ steekt het de hand in eigen boezem: “De geschiedenis van het woonwagenbeleid kent verschillende perioden. Soms lag het accent sterk op repressie en eenzijdig opgelegde maatregelen, dan weer op investeringen in onderwijs, arbeidsmarktpositie en opbouwwerk. De perioden hebben met elkaar gemeen dat niet werd overlegd met de bewoners (‘voor u, over u, maar zonder u’) en steeds weinig vooruitgang werd geboekt in de zin van positieverbetering en normalisatie van verhoudingen, waarna het beleid weer drastisch omging. Met wederom weinig vooruitgang tot gevolg. Uiteindelijk heeft dit eind jaren negentig geleid tot een periode van gedogen en de andere kant uit kijken. […]

Terugblik op overheidsbeleid

Terugkijkend op decennialange overheidsbemoeienis met woonwagenbewoners, is te constateren dat het steeds aan drie basisingrediënten ontbroken heeft: voldoende (feitelijke) kennis, vertrouwen en respect over en weer. Wil beleid een kans van slagen hebben, dan zullen daar de nodige investeringen in moeten worden gedaan: herstel van het gezag betekent vóór alles herstel van vertrouwen. […] Nu de handhaving weer wordt opgepakt, hebben de overheden de kans te leren van de ervaringen en fouten uit het verleden. Er moet een evenwichtig beleid ontwikkeld worden waarin ‘hard’ en ‘zacht’ beleid elkaar niet afwisselen of afzwakken, maar aanvullen en versterken.” Begin 2009 verschijnt een nieuwe, praktische handreiking aan gemeenten: Eigentijds omgaan met woonwagenbewoners.

Cebeon 2002 Cebeon Reactie LOSW 80603 Definitief Verslag Een Gezicht Achter Cijfers + Vp Thematische Studie Roma Sinti Woonwagenbewoners 2009 Franet Art1 Woonwagenwijzer 2014