10 april 2024
Van uitsterfbeleid naar uitstelbeleid. Woonwagenbewoner zoekt nog steeds standplaats.
Op 7 april 2024 heeft Minister De Jonge (BZK) de Tweede Kamer geïnformeerd over het Rapport ” Verkennend onderzoek woonwagenstandplaatsen Roma en Sinti” van Rabin Baldewsingh, de Nationale Coordinator tegen discriminatie en racisme van het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. Rabin Baldewsingh gaf eind 2022 toe dat de ongelijke behandeling van Roma en Sinti te weinig zijn aandacht kreeg. Daarom gaf de regeringscommissaris opdracht tot onderzoek door experts en juristen. Een van de experts is Dr. Dominic Teodorescu werkzaam als politiek geograaf aan de universiteit van Amsterdam, die recent een artikel heeft gepubliceerd over het Woonwagenbeleid in Nederland, toegespitst op de beleidsontwikkelingen m.b.t. het woonwagencentrum Teerdijk in Nijmegen in de periode 2000-2020.Veel van zijn conclusies zijn terug te vinden in het rapport.
Conclusies.
Een van de conclusie van het rapport luidt: De overheid heeft de mensenrechten van Roma, Sinti en andere woonwagenbewoners de afgelopen honderd jaar dusdanig geschonden dat erkenning van hun leed door de Staat gepast is.De leden van de gemeenschappen werden door de overheid neergezet en behandeld als tweedegraads burgers.
Het rapport wijst ook op het feit dat gemeenten sinds 2018 een inspanningsverplichting hebben om het tekort aan staanplaatsen voor woonwagens op te lossen. Maar daar komt weinig van terecht: tot nu toe zijn er 49 staanplaatsen bij gekomen, terwijl er minimaal 4.000 nodig zijn.
Meer dan 40% van de gemeenten heeft nog altijd geen behoefteonderzoek laten uitvoeren, wachtlijsten zijn vaak niet op orde of sluiten “spijtoptanten” uit en in de gevallen waar de behoefte wel bekend is, willen gemeenten vaak slechts een deel ervan invullen.
Gemeenten proberen de woonvorm nog altijd te beïnvloeden. Woonwageninnovaties zoals woonwagenflats of tiny houses worden dan aangereikt als haalbaardere alternatieven voor de te groot geachte standplaatsen en dure woonwagens. Deze opgedrongen woonvorm-aanpassingen worden steevast als discriminerend ervaren door woonwagenbewoners.
Woonwagenbewoners zijn ook van mening dat er sprake is van rechtsongelijkheid op het gebied van hun financierings- en huurmogelijkheden. Ze voelen zich benadeeld in de zin dat de meeste banken hen bij voorbaat uitsluiten en woningcorporaties onvoldoende zorg dragen voor het aankopen van voldoende betaalbare woonwagens.
- Ook zien ze het als discriminerend dat gemeenten mogen bepalen of een standplaats gekocht of gepacht mag worden. Wanneer er alleen huurstandplaatsen zijn, is een hypotheek bij voorbaat uitgesloten. Dit is op veel plekken het geval, wat er bovendien voor zorgt dat woonwagenbewoners zelf een woonwagen moeten financieren. De aanschaf van een nieuwe, gasloze en energiezuinige woonwagen lijkt dan al snel een onmogelijke opgave.
Zeven jaar nadat het kritische rapport Woonwagenbewoner zoekt standplaats van de Nationale ombudsman verscheen, zijn we in een situatie terecht gekomen waarin de meeste gemeenten de voorkeur lijken te geven aan een zogenaamd uitstelbeleid. Veel woonwagenbewoners zijn nog altijd op zoek naar een goed onderhouden en betaalbare (of financierbare) standplaats en woonwagen, maar worden daar niet of nauwelijks in ondersteund.
Aanbevelingen.
Er worden verschillende aanbevelingen gedaan, die terug te lezen zijn in het onderzoek, dat u hieronder kunt downloaden.
Uitgangspunt is, dat er behoefte is aan nieuwe nationale strategie met een centralere regierol voor de Rijksoverheid,
* Bepaal dat iedere gemeente met standplaatsen, die nog geen behoefteonderzoek heeft laten uitvoeren, dit binnen een jaar doet.
* Voor 2030 moeten deze standplaatsen net als bij woningen gebouwd zijn.
* Gemeenten moeten grond beschikbaar stellen cq aanwijzen voor deze uitbreidingsbehoefte, waarbij rekening wordt gehouden met familiebanden.
* Leg de woonvorm woonwagen met inbegrip van wielen in het bouwbesluit vast
* Onderzoek of een toercaravan ook als definitieve woonvorm voor woonwagenbewoners toegestaan wordt.
* Maak landelijk koop of erfpacht van standplaatsen mogelijk.
* Overtuig banken om woonwagens te financieren, ook als ze op een huurstandplaats staan.
Artikelen op de website van Nu.nl
Op de website Nu.nl wordt in drie artikelen tussen 6 en 9 april 2024 een duidelijk inkijkje gegeven in de achtergrond en de conclusies van het onderzoek. Zij citeren geïnterviewde betrokkenen zoals,
Onderzoeker Dominic Teodorescu: “Nederland heeft zich schuldig gemaakt aan systematische tegenwerking van woonwagenbewoners. Door onderzoek en excuses erkennen en omarmen we dat woonwagenbewoners onlosmakelijk deel uitmaken van onze samenleving.”
Rabin Baldewsingh: noemt de conclusies tegenover NU.nl “zeer ernstig”. Hij vindt dat de overheid “voortvarend aan de slag” moet.
Sabina Achterbergh: van De Vereniging Sinti, Roma en Woonwagenbewoners Nederland vindt het na het lezen van het advies nu echt tijd voor een excuus namens de Staat.”Vanwege de discriminatie sinds de eerste Sinti zich in 1420 in Nederland vestigden. De Staat maakt zich via discriminerend beleid al jaren schuldig aan institutioneel racisme.”
Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt na vragen van NU.nl, dat alle gemeenten moeten vanaf 2026 concrete plannen hebben voor meer staanplaatsen voor woonwagenbewoners en die kunnen verantwoorden aan het Rijk
Een woordvoerder van demissionair binnenlandminister Hugo de Jonge kan nog niet zeggen of excuses aan de woonwagenbewoners gepast zijn. “Daar zijn meer ministeries bij betrokken.”
De woordvoerder van het ministerie wijst in de reactie ook op het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting, dat nu ter beoordeling bij de Raad van State ligt. “Als die wet erdoor komt, krijgt de overheid meer invloed op het bouwen van huizen en ook woonwagenstandplaatsen.
Commentaar
Het lijkt erop, dat net als in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw de rijksoverheid opnieuw de regie op zich gaat nemen om de bouw van standplaatsen in gemeenten te realiseren. Destijds werden in samenwerking met VROM ( nu ook weer in beeld) en het provinciale bestuur na overleg met de gemeente voor elke provincie taakstellingen per gemeente vastgesteld. Weliswaar was dit beleid gekoppeld aan de afbouw van regionale woonwagencentra, die allen kon worden gerealiseerd als er in elke gemeente vervangende woonwagenlocaties werden gebouwd. Nu is de focus veelmeer op het bouwen van nieuwe standplaatsen of renoveren en uitbreiden van bestaande standplaatsen voor jongeren en oudere bewoners, die noodgedwongen in de jaren tussen 1980 en 2024 hun heil moesten zoeken in woningen. Gezien het imago en geconstateerde discriminatie zoals naar voren komt in dit onderzoek bij woonwagenbewoner, Roma en Sinti s is het niet voorstelbaar dat gemeenten ook de komende jaren de grote achterstand zonder enige druk van buitenaf zullen wegwerken.
Wat betreft de woonvorm is de stelling dat er weer wielen onder de woonwagen moeten zitten weinig realistisch. Visueel ja dat kan, maar er is geen woningbouwcorporatie onder die voorwaarde huurwoonwagens zal gaan bouwen. Voor koopwoonwagens ligt dat anders, maar ook in dat geval zal de bovenbouw aan de voorwaarden van het bouwbesluit moeten voldoen. De normen voor de woonwagen zijn ook bij de BENG eisen gelukkig nog steeds veel lager als bij een standaardwoning, waardoor de bouwkosten veel lager uitvallen. Wat naar mijn inzicht belangrijker is dan de koppeling aan de wielen is, dat de woonwagen gebouwd wordt in een systeem met houtskeletbouw, waarbij de woonvloer 1 meter boven het maaiveld blijft uitkomten. Gevoelsmatig ervaar je dan als bewoner vanuit de woonwagen de directe woonomgeving vergelijkbaar als de beleving in een traditionele woonwagen.
Het pleidooi om de toercaravan toe te staan op of bij woonwagenstandplaatsen is zeker van belang als tijdelijke voorziening voor jongeren, die vooralsnog geen zicht hebben op een definitieve standplaats.Veel (huur)woonwagens zijn nog steeds te klein en slecht geïsoleerd en bieden geen ruimte voor opgroeiende jongeren. Die caravan is feitelijk het alternatief voor de ontbrekende zolder of extra slaapkamer die huisbewoners vaak wel bezitten.
Hieronder kunt u het onderzoek en de links -artikelen van nu.nl downloaden:
Het Verkennend onderzoek woonwagenstandplaatsen Roma en Sinti : Verkennend+onderzoek+woonwagenstandplaatsen+Roma+en+Sinti+DEF
Artikel Nu.nl 5 april 2024 – Woonwagenbewoners stelselmatig tegengewerkt: ‘Tijd voor nationaal excuus’ : Woonwagenbewoners Stelselmatig Tegengew . Ionaal Excuus Discriminatie NU Bw 5 April 2024
Weblink: https://tinyurl.com/yemdtcwv
Artikel Nu.nl 6 april 2024 – Ministerie wil na kritisch rapport per 2026 plannen voor extra woonwagenplaatsen : Ministerie Wil Na Kritisch Rapport Per . Nwagenplaatsen Discriminatie Bw NU 7 April 2024
Weblink: https://tinyurl.com/3426zakx
Artikel Nu.nl 7 april 2024 – Woonwagenbewoners willen erkenning: ‘Stenen huis hoort niet bij cultuur’ : Woonwagenbewoners Willen Erkenning St . Oort Niet Bij Cultuur NUjij NU Bw 10 April 2024
Weblink: https://tinyurl.com/yk5u67e7