Media

1 december 2023.

Kamerbrief over 2e Herhaalmeting Woonwagenstandplaatsen in Nederland

Op 23 oktober 2023 heeft Minister De Jonge (BZK) de Tweede Kamer geinformeerd over de 2e Herhaalmeting Woonwagenstandplaatsen in Nederland. Dit onderzoek  is voortgekomen uit het Beleidskader Woonwagen- en Standplaatsenbeleid. De eerste herhaalmeting heeft plaatsgevonden in 2021 onder minister Ollongren. 

Er zijn slechts 49 standplaatsen bijgekomen.

De conclusie luidt dat de beloofde extra standplaatsen niet zijn waargemaakt. De 49 nieuwe plekken zijn een druppel op de gloeiende plaat. Uit de herhaalmeting blijkt dat eind 2022 Nederland 9.364 woonwagenstandplaatsen telde. Dit aantal is enkele honderden plaatsen hoger dan bij de vorige meting uit 2020. Dat lijkt een flinke toename, maar dit komt omdat bijzondere woonvormen, zoals stenen woningen op woonwagenlocaties, in de vorige meting niet waren meegeteld.  Volgens de herhaalmeting heeft 55 procent van de gemeenten de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de behoefte aan woonwagenstandplaatsen en heeft 38 procent specifiek beleid opgesteld.

Gemeenten geven in het onderzoek een aantal reden aan, waarom het zo moeizaam verloopt. Een veel genoemde is de onrendabele exploitatie van woonwagenstandplaatsen en de gemeentelijke mogelijkheden om geschikte locaties te vinden om standplaatsen te realiseren. 

Gemengde reacties van woonwagenorganisaties

Het rapport is voorgelegd aan vertegenwoordigers van woonwagenbewoners.: Piet Assendorp van Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland (VBWN), Thea Reuver (redactie Het Wiel), Michael Schmidt van Woonwagenbelangen Amsterdam (WWBA) en met Sabina Achterbergh van Woonwagen Belangen Nederland (WWBN).

Deze zijn deels positief, bijvoorbeeld over het aantal uitbreidingsplannen. Uit het rapport blijkt namelijk dat bijna honderd gemeenten concrete plannen hebben om hun aantal standplaatsen uit te breiden. In totaal gaat het om 1028 nieuwe standplaatsen, ruim tien procent van het huidige aantal. Tegelijkertijd zijn woonwagenbewoners ook teleurgesteld. Ze hadden verwacht dat het landelijke beleidskader, dat sinds 2018 gemeenten verplicht om ruimte te bieden aan de cultuur van woonwagenbewoners, tot veel meer standplaatsen zou hebben geleid. Zij pleiten voor een grotere rol van het Rijk.

Geschat tekort aan standplaatsen

De vertegenwoordigers geven aan in het onderzoek het beeld te missen van de huidige behoefte aan standplaatsen. Een grove schatting, door de VBWN, is dat Nederland circa 4 à 5.000 standplaatsen tekort komt. Door WWBN wordt de behoefte aan standplaatsen nog een stuk hoger ingeschat. De voorzitter haalt aan dat, toen de Woonwagenwet in 1999 beëindigd werd, uit onderzoek bleek dat er op dat moment een behoefte aan 3.000 standplaatsen was. In de periode 1999-2018 werden volgens WWBN onder het ‘uitsterfbeleid’ van het Rijk en gemeenten bijna 3.000 standplaatsen verwijderd. Door natuurlijke aanwas zou het totale tekort volgens WWBN inmiddels zo’n 8.000 standplaatsen betreffen. Deze uitbreidingsbehoefte ligt in lijn met de verhouding die regelmatig in lokale behoefte-onderzoeken naar voren komt: ten opzichte van het bestaande aantal standplaatsen komt hierin geregeld een uitbreidingsbehoefte naar voren van 70 tot 90% van het aantal bestaande standplaatsen.

Plannen van Minister 

Minister De Jonge kondigt in zijn brief aan, dat hij het Besluit toegelaten instellingen te willen wijzigen om ervoor te zorgen dat woningcorporaties makkelijker geld kunnen investeren in de realisatie van nieuwe huisvesting voor woonwagenbewoners.