Roma en Sinti
Wat betreft de zogenoemde ‘Zigeuners’ wordt, ook door de betrokkenen zelf, een onderscheid gemaakt tussen Sinti en Roma. Vanwege onderscheidende culturele kenmerken, waarden en normenstelsel, onderlinge samenhangen communicatie, eigen taal en dialecten, is te spreken van een volk. In de Nederlandse situatie wordt door betrokkenen meestal een onderscheid gemaakt tussen enkele dominante categorieën, voor een belangrijk deel gebaseerd op de perioden waarin deze in Nederland voor het eerst werden onderscheiden.
• De meeste Sinti-families verblijven al eeuwen in Nederland, grotendeels geconcentreerd in een aantal regio’s in Noord-Brabant en Limburg en daarnaast in Gelderland, Zeeuws-Vlaanderen enZuid-Holland. Zij zijn gelieerd aan Sinti-families in Duitsland, België en Frankrijk. Schattingen van hun aantal liepen tot dusver uiteen van 3000 tot 5000 personen.
• ‘Roma-1900’: de enkele familiegroepen die hier al meer dan een eeuw verblijven en voor een deel op woonwagencentra hebben gestaan met Sinti en Reizigers. In Nederland is altijd aangenomen dat het om enkele honderden personen gaat.
• de Roma die zich in de jaren 60 bevonden onder de buitenlandse werknemers, vooral uit het voormalige Joegoslavië. Van hen heeft vrijwel niemand zich als zodanig gemanifesteerd en over hun aantal is dan ook niets bekend.
• ‘Roma-1978’: de door Europa trekkende Roma families die eind jaren 70 in Nederland werden toegelaten en in een tiental opvanggemeenten werden gehuisvest. De beoogde integratie verliep over het algemeen uitermate moeizaam en in de loop der tijd heeft een deel van hen zich elders gehuisvest. Schattingen van hun aantal liepen steeds uiteen van 1000 tot 3000 personen.
• de meest recente komst van Roma: personen die zich onder vluchtelingen en asielzoekers bevinden en daarnaast de economische reizigers en nieuwe gastarbeiders, met name door uitbreiding van de EU. Velen van hen manifesteren zich niet als zodanig en ook over hun aantal is niets bekend.
Wat betreft de maatschappelijke positie van de Roma onder de buitenlandse werknemers is niets bekend. De positie van de overige Sinti en Roma wordt over het algemeen gekenmerkt door een
grote achterstand en afstand ten opzichte van de rest van de samenleving. Recente landelijke onderzoeksgegevens ontbreken echter.
Roma En Sinti-2004
• de statenloze Roma: onder Roma (een verzamelnaam) gaat een zeer kwetsbare groep verscholen: zij die niet in het bezit zijn van voldoende geldige documenten of verblijfspapieren. Deze mensen onderscheiden zich op een specifiek punt van de groep ongedocumenteerden, namelijk dat zij stateloos zijn. De Rijkswet voor Nederlandschap definieert de stateloze als: “een persoon die door geen enkele staat, krachtens diens wetgeving, als onderdaan wordt beschouwd”. Om hoeveel mensen het precies gaat is niet bekend. Wel is duidelijk geworden dat zij vaak verwikkeld zijn in jarenlange juridische procedures voor het verkrijgen van een zogenaamde ‘buitenschuldverklaring’, omdat geen enkel land hen erkent als onderdaan. Door het ontbreken van een status kunnen ze geen aanspraak maken op sociale voorzieningen. Dit heeft grote en ernstige gevolgen voor het leven van de stateloze Roma en hun kinderen. Het staat hun integratie volledig in de weg. Dokters van de Wereld m.m.v. Amnesty International en de Anne Frank Stichting hebben 2010 aandacht gevraagd voor deze problematiek.
Stateloos-maakt-radeloos
Factsheet Roma En Sinti EPRD2004
Sinti En Roma In Nederland Overbekking Zet 2007
ECRI-RAPPORT OVER NEDERLAND
Goedgekeurd op 20 juni 2013
Gepubliceerd op 15 oktober 2013
VOORWOORD
De Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) is ingesteld door de Raad van Europa. Het is een onafhankelijk toezichtsorgaan voor de mensenrechten dat zich heeft gespecialiseerd in vraagstukken van racisme en onverdraagzaamheid. De commissie bestaat uit onafhankelijke, onpartijdige leden, die zijn benoemd op grond van moreel gezag en erkende deskundigheid op het gebied van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid.
Een van de statutaire activiteiten van de ECRI is monitoring van de situatie omtrent racisme en onverdraagzaamheid in elke lidstaat van de Raad van Europa. Per land wordt de situatie geanalyseerd en worden er suggesties en voorstellen gedaan voor oplossingen van de vastgestelde problemen.
165. De ECRI herhaalt haar aanbeveling aan de Nederlandse autoriteiten om op rijksniveau verantwoordelijkheid te nemen voor vraagstukken omtrent de situatie van Roma, Sinti, reizigers/woonwagenbewoners en hun gemeenschappen in Nederland. Hiertoe adviseert de ECRI de autoriteiten in nauwe samenwerking met Roma, Sinti, reizigers/woonwagenbewoners en hun gemeenschappen, en met de gemeenten, een brede strategie tegen achterstelling en discriminatie van deze gemeenschappen te ontwikkelen, en middelen beschikbaar te stellen om die strategie uit te voeren. Die zou heldere doelomschrijvingen en methodes voor voortgangsevaluatie dienen te bevatten.
167. De ECRI adviseert de autoriteiten ervoor te zorgen dat geschoolde, geslaagde mensen met een Roma- of Sinti-achtergrond bij alle specifieke op Roma en Sinti gerichte onderwijs- en werkgelegenheidsprogramma’s worden betrokken, zodat zij hun ervaring kunnen delen en als rolmodel kunnen fungeren.
171. De ECRI adviseert de Nederlandse autoriteiten onmiskenbaar duidelijk te maken dat gemeenten in geen geval aparte etnische registers voor Roma en Sinti onderhouden.
173. De ECRI adviseert de Nederlandse autoriteiten alle noodzakelijke stappen te zetten voor een formeel mechanisme voor het bepalen van stateloosheid en, nog belangrijker, voor het voorkomen dat stateloosheid nog langer wordt overgedragen op in Nederland geboren kinderen.
169. De ECRI adviseert de autoriteiten de behoeften van Roma, Sinti en reizigers die in woonwagens wonen, te inventariseren en ervoor te zorgen dat er voldoende standplaatsen beschikbaar zijn, zodat zij volgens hun tradities en cultuur kunnen leven.
Ecri Rapport Over Nederland 15 Oktober 2013
