Media

15 mei 2021

Beloofde extra woonwagenstandplaatsen niet waargemaakt

Minister Kajsa Ollongren heeft op 11 mei 2021  in een brief aan de Tweede Kamer het rapport ” Herhaalmeting Woonwagenstandplaatsen in Nederland” gepresenteerd. Zij vertelt dat zij drie jaar geleden samen met de VNG, Aedes en vertegenwoordigers van de woonwagengemeenschap het “Beleidskader Woonwagen- en Standplaatsenbeleid“ heeft ontwikkeld. De bedoeling van dit beleidskader is dat  Roma, Sinti en woonwagenbewoners de mogelijkheden krijgen in de toekomst in een wijk op woonwagenstandplaatsen komen te wonen.  Daarbij moet rekening worden gehouden met hun cultuur en woonwensen. Zie ook: NRC van 11 mei: Beloofde extra woonwagenstandplaatsen nauwelijks waargemaakt

Wat is er terecht gekomen van de plannen.

Ollongren zegt dat haar brief een antwoord is op de brief van de Nationale Ombudsman van 5 maart 2021. Daarin uit hij zijn zorgen uit over de waarborging van de mensenrechten en de realisatie van nieuwe standplaatsen. Maar ook op de motie van Öztürk van politieke partij Denk, waarin hij de regering verzoekt om in overleg te gaan met gemeenten teneinde voldoende stand-plaatsen te regelen.

De gemeenten hebben wel stappen gezet om tot nieuw beleid te komen, maar dat heeft nog niet heeft geleid tot meer standplaatsen. Zij vindt dat een teleurstellende uitkomst, zeker voor  woonwagenbewoners, die vaak al lang op de toewijzing van een standplaats wachten.  De minister belooft dat zij gemeenten de komende tijd stimuleren om meer standplaatsen aan te leggen. Zij verwacht dat zij bij een volgende herhaalmeting kan  melden dat meer Roma, Sinti en woonwagenbewoners een passende plek hebben gevonden.

Welke conclusies worden er in het rapport getrokken.

De algemene conclusie is dat in de afgelopen drie jaar is het aantal standplaatsen vrijwel gelijk is gebleven. De verwachting is dat er een toename wordt verwacht.

Nederland telt nu in totaal 8.854 vaste standplaatsen zijn, verdeeld over 1.151 woonwagenlocaties. Er wonen echter ook woonwagenbewoners in “bijzondere situaties” als tijdelijke standplaatsen of stenen woningen op of bij standplaatsen. In totaal kom je dan op 9297 “standplaatsen” in 355 gemeenten.:

Van de 223 gemeenten die de vragenlijst hebben ingevuld:

1. Geven 23 gemeenten aan dat zij nieuw woonwagenbeleid hebben ontwikkeld
2. Hebben tenminste 105 gemeenten onderzoek gedaan naar de behoefte aan woonwagenstandplaatsen.
3. Geven ruim 50 gemeenten aan dat zij concrete plannen te hebben om de komende jaren  150 nieuwe standplaatsen aan te leggen

Waarom vinden gemeenten het moeilijk om woonwagenstandplaatsen te bouwen?

Gemeenten geven meerdere redenen aan, waarom het maar niet lukt om woonwagenstandplaatsen te bouwen. Zij stellen dat het bouwen en onderhouden van standplaatsen te duur is in vergelijking met woningbouw. Binnen gemeenten kan men geen plekken vinden waar woonwagenlocaties gebouwd kunnen worden. Gemeenten hebben vaak zelf geen eigen grond meer in bezit. Ook komt voor dat er een verstoorde verhouding is met woonwagenbewoners.

Dit alles maakt dat gemeenten het ontwikkelen van woonwagenlocaties maar een ingewikkeld traject zien. Zij zouden daar graag ondersteuning van het Rijk en VNG willen hebben. Bijvoorbeeld door het krijgen van goede voorbeelden in gemeenten waar het wel goed gelukt is.

Teleurstelling bij vertegenwoordigers van woonwagenbewoners
De onderzoeksresultaten zijn ook voorgelegd aan vertegenwoordigers van woonwagen-bewoners. Zij herkennen het beeld dat wordt geschetst en geven aan het te betreuren dat er in de afgelopen twee jaar weinig nieuwe standplaatsen zijn aangelegd. Zij waarderen dat er in een aantal gemeenten concrete plannen zijn voor uitbreiding. Zij stellen wel dat plannen niet voldoende zijn, het gaat om de daadwerkelijke groei van standplaatsen.

Zij geven aan, dat sinds de intrekking van de Woonwagenwet in 1999 het aantal standplaatsen gelijk is gebleven of zelfs afgenomen. Dit maakt dat volgens hen de opgave extra groot en vraagt om een versnelde groei. Zij wijzen daarbij ook op de mensenrechten en het eerder genoemde beleidskader.

De opgave voor de komende jaren
De minister stelt vast dat door de toegenomen woningnood er minder grond beschikbaar is voor de aanleg van nieuwe woonwagenstandplaatsen.

Zij stelt, net als de Nationale Ombudsman , dat beleidsvorming niet moet leiden tot een papieren werkelijkheid, maar moet resulteren in nieuwe standplaatsen. Ollongren is er voor dat gemeenten de aanleg van standplaatsen in regionaal verband gaan organiseren. Als voorbeelden noemt ze de regio’s Noord-Oost Brabant en Hart van Brabant, waar onder regie van de provincie regionaal beleid wordt gemaakt.

Het rijk blijft ontwikkeling van nieuwe standplaatsen ondersteunen en stimuleren.

De minister geeft aan dat zij:

1. samen met de VNG en in overleg met woonwagenvertegenwoordigers een ondersteuningsprogramma gaat opzetten. Daarin worden  goede voorbeelden verzamelt van behoefteonderzoek, toewijzing van standplaatsen en regionale aanpak. 
2. een onderzoek laat uitvoeren naar de kosten van een standplaats, de woonwagen en de beheerskosten. Dit kan gemeenten helpen bij de formulering van hun (ruimtelijk)
   woonwagenbeleid. Bovendien kan een objectieve kostenindicatie bijdragen aan het gesprek tussen gemeenten, woningcorporaties en bewoners.
3. een regeling laat uitwerken, op basis van de €50 mln. die ik voor 2021 heb vrijgemaakt voor het versneld realiseren van huisvesting voor een aantal groepen op de woningmarkt. Gemeenten kunnen danook extra geld aanvragen voor de aanleg van nieuwe standplaatsen.
4. geregeld overleg zal voeren met VNG over standplaatsenbeleid. De VNG zal naar aanleiding van de nieuwe “Wegwijzer gemeentelijk woonwagen-en standplaatsenbeleid“ een aantal bijeenkomsten voor gemeenten organiseren.
5. gemeenten blijft stimuleren om de komende tijd stappen te zetten in het realiseren van meer standplaatsen, zodat er op lokaal niveau de juiste en passende keuzes gemaakt kunnen worden.

U kunt hieronder verschillende documenten downloaden:

Herhaalmeting woonwagenstandplaatsen Nederland :

Brief minister Ollongren :

Wegwijzer gemeentelijk woonwagen-en standplaatsenbeleid: