Woonwagencultuur erkend als Immaterieel Erfgoed Nederland
Maandag 11 augustus 2014
Bron: Persbericht Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel erfgoed. 15 juli 2014.
Op vrijdag 15 augustus 2014 tekent Piet van Assendorp, voorzitter van de Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland, het certificaat waarmee de tradities die behoren tot de Nederlandse woonwagencultuur op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland geplaatst worden. Na ondertekening ontvangt Van Assendorp het schildje met het logo van de Nationale Inventaris uit handen van Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE). De plechtigheid zal plaatsvinden op het woonwagenkamp aan de Bleiswijkseweg in Zoetermeer.
De Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland wil de tradities van de woonwagenbewoners levend houden in Nederland. Het initiatief om de cultuur officieel te laten registreren is geboren na een werkbezoek in november 2013 van minister Stef Blok aan het woonwagenkamp in Zoetermeer. De minister gaf toen als boodschap mee, dat ” als jullie echt verandering willen, echt erkenning, probeer dan een positief beeld te creëren”.
Het bestuur van deze vereniging heeft daarom het initiatief genomen deze tradities voor te dragen om als immaterieel erfgoed van de Nederlandse woonwagenbewoners te plaatsen op de Nationale Inventaris. In het erfgoed zorgplan hebben ze acties opgenomen om de cultuur te behouden en de tradities door te geven aan volgende generaties.En naar nu blijkt met succes.
Toen in de loop van de 19e eeuw het wegennet in Nederland verbeterde ontstond ook de groep ‘reizigers’: al rondtrekkend met hun wagen boden zij hun koopwaar of hun diensten aan. Het ging niet om Roma of Sinti, maar om Nederlandse arbeiders die in tijdelijk verband werkten of een ambacht uitoefenden. Overheden streefden er echter naar om dit rondtrekken te verbieden en uiteindelijk, in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, werden woonwagenbewoners op grote, regionale centra ondergebracht. Dit trekverbod heeft d woonwagenbewoner in het diepst van zijn hart geraakt. Hierdoor konden zij steeds minder hun oorspronkelijke beroepen uitoefenen. Recent volgde de strategie om de grote kampen te splitsen in kleine woonwagenlocaties. Hier was het leven in familieverband redelijk mogelijk, mits het kamp kon ‘meegroeien’ met het groter worden van de families.
De cultuur van reizigers – woonwagenbewoners – uit zich in vele opvattingen, gewoonten en gebruiken die afwijken van de cultuur van de niet-woonwagenbewoners – de burgers. Met als kernelementen de sterke familieband en de grote onderlinge solidariteit.
De cultuur wordt sterk bepaald door het familieverband, niets is zo belangrijk als het bij elkaar kunnen wonen en dagelijks contact met elkaar hebben. De meest specifieke uiting van deze cultuur is de wooncultuur. Het gevoel van het wonen in een wagen is gebleven, ook al is de wagen nauwelijks meer mobiel. Nu door het gemeentelijk ‘uitsterfbeleid’ nieuwe generaties gedwongen worden om in ‘een stenen huis’ te gaan wonen, is de Vereniging Behoud Woonwagencultuur bang dat daarmee ook de cultuur van de woonwagenbewoners verloren zal gaan. Daarom zet de Vereniging zich in om de vele tradities in stand te houden en door te geven aan de toekomst.
De Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed is een lijst van tradities in Nederland. Het doel ervan is om immaterieel erfgoed in Nederland zichtbaar te maken. Mensen kunnen zelf hun traditie voordragen voor opname op deze lijst. De inventaris komt voort uit ondertekening van het UNESCO Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed door Nederland in mei 2012.
Inlichtingen.
Voor meer informatie over de woonwagencultuur en inlichtingen over het bijwonen van de uitreiking kunt u contact opnemen met Jan Timmerman, 06 18801544; Piet van Assendorp, 06 48102201.
De uitreiking van het certificaat vindt plaats op 15 augustus a.s., op het woonwagenkamp aan de Bleiswijkseweg in Zoetermeer.
